Kişilik, insanın kendisini ve çevresini algılama biçimini belirleyen en temel psikolojik yapıdır. Ancak bazı durumlarda kişilik yapısı, toplumun genel kabul gören sınırlarının dışına çıkarak bireyin ilişkilerini, kararlarını ve yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Bu durumlara genel olarak kişilik bozuklukları adı verilir. Antalya Terapi Merkezi uzman psikologları, kişilik bozukluklarının sadece “zor mizaç” veya “karakter problemi” olmadığını; tedavi edilebilir, anlaşılabilir ve yönetilebilir ruhsal durumlar olduğunu vurguluyor.
Kişilik Bozukluğu Nedir?
Kişilik bozukluğu, bireyin düşünce, duygu ve davranış örüntülerinin esneklikten uzak, katı ve süreğen bir şekilde toplumsal normlara uymamasıyla ortaya çıkan psikolojik bir durumdur. Bu kişiler, çoğu zaman kendi davranışlarının sorun olduğunu fark etmezler ve çevreleriyle sık sık çatışma yaşarlar. Antalya Terapi Merkezi uzmanlarına göre kişilik bozuklukları genellikle gençlik döneminde ortaya çıkar ve erken tanı ile sağlıklı biçimde yönetilebilir.
Kişilik bozuklukları farklı türlere ayrılır. En yaygın bilinenleri sınırda (borderline), narsistik, antisosyal, bağımlı, histrionik ve çekingen kişilik bozukluklarıdır. Her biri farklı belirtiler gösterse de temelinde duygusal dengesizlik, benlik algısında bozulma ve ilişkilerde süreklilik problemi bulunur.
Sınırda (Borderline) Kişilik Bozukluğu
Sınırda kişilik bozukluğu, yoğun duygusal dalgalanmalar, terk edilme korkusu ve dürtüsel davranışlarla karakterizedir. Bu kişiler bir anda sevgi doluyken bir anda öfke patlaması yaşayabilir. Antalya Terapi Merkezi uzmanları, bu kişilerin genellikle çocukluk döneminde duygusal ihmal veya travma yaşadıklarını ve güven duygusunun gelişemediğini belirtmektedir.
Sınırda kişilik bozukluğunda terapi, güven ilişkisi üzerine inşa edilir. Diyalektik Davranış Terapisi (DBT) bu alanda en etkili yöntemlerden biridir. Kişi duygularını fark etmeyi, düzenlemeyi ve dürtülerini kontrol etmeyi öğrenir. Antalya Terapi Merkezi’nde bu terapi yöntemi, bireyin hem duygusal dengeyi kurmasına hem de sağlıklı ilişkiler geliştirmesine yardımcı olacak şekilde uygulanır.
06
Narsistik kişilik bozukluğuna sahip bireyler, kendilerini özel ve üstün görme eğilimindedir. Empati kurmakta zorluk yaşarlar ve sürekli onaylanma ihtiyacı hissederler. Ancak bu özgüven görüntüsünün altında çoğu zaman derin bir değersizlik ve kırılganlık duygusu yatar. Antalya Terapi Merkezi psikologları, narsistik kişilik bozukluğunun genellikle çocuklukta aşırı eleştirel ebeveyn tutumları veya aşırı övülme gibi dengesiz ilişkiler sonucu geliştiğini belirtir.
Tedavi sürecinde bireyin kendi duygularını fark etmesi, başkalarının duygularını tanımayı öğrenmesi ve empati yeteneğini geliştirmesi hedeflenir. Şema Terapi bu süreçte etkili bir yöntemdir. Antalya Terapi Merkezi, narsistik kişilik özellikleri gösteren danışanlarına öz farkındalık kazandırarak ilişkilerinde daha dengeli ve sağlıklı bir iletişim kurmalarını sağlar.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu
Antisosyal kişilik bozukluğu, toplum kurallarına uymama, vicdan eksikliği ve başkalarının haklarını hiçe sayma eğilimiyle tanımlanır. Bu kişiler genellikle manipülatif, agresif veya aldatıcı davranışlar sergilerler. Antalya Terapi Merkezi uzmanlarına göre bu bozukluk, çoğunlukla çocukluk döneminde ihmal, şiddet veya istismara maruz kalmış bireylerde görülür.
Antisosyal kişilik bozukluğunun tedavisi uzun soluklu ve sabır gerektiren bir süreçtir. Bireyin davranışlarının sonuçlarını fark etmesi, empati geliştirmesi ve dürtülerini kontrol etmeyi öğrenmesi hedeflenir. Terapi süreci boyunca güven temelli bir ilişki kurmak son derece önemlidir. Antalya Terapi Merkezi, etik ilkeler çerçevesinde bu tür vakalarda yapılandırılmış ve kontrollü terapi planları uygular.
Kişilik Bozukluklarının Nedenleri
Kişilik bozukluklarının oluşumunda genetik faktörlerin yanı sıra çevresel etmenler de önemli rol oynar. Çocuklukta yaşanan travmalar, istikrarsız aile ilişkileri, duygusal ihmal veya aşırı koruyucu ebeveynlik gibi deneyimler kişilik yapılanmasını etkiler. Antalya Terapi Merkezi psikologları, kişilik bozukluklarının doğuştan değil, yaşam deneyimleriyle şekillendiğini ve uygun terapiyle değişimin mümkün olduğunu vurgular.
Antalya Terapi Merkezi’nin Tedavi Yaklaşımı
Antalya Terapi Merkezi, kişilik bozukluklarının tedavisinde bütüncül bir yaklaşım benimser. Her bireyin yaşam öyküsü farklı olduğu için terapi süreci de kişiye özel olarak planlanır. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), Şema Terapi, Diyalektik Davranış Terapisi (DBT) ve Psikodinamik Terapi merkezde en sık kullanılan yöntemler arasındadır.
Terapi sürecinde amaç, kişiliği değiştirmek değil, kişinin düşünce ve davranış örüntülerinde farkındalık yaratarak daha sağlıklı ilişkiler kurmasını sağlamaktır. Antalya Terapi Merkezi psikologları, danışanların duygusal farkındalıklarını geliştirmelerine, öz şefkat kazanmalarına ve yaşam kalitelerini artırmalarına destek olur.
Kişilik Bozukluklarında Toplumsal Yanılgılar
Toplumda kişilik bozukluğu olan bireyler çoğu zaman “zor insan”, “agresif”, “soğuk” ya da “bencil” olarak etiketlenir. Ancak Antalya Terapi Merkezi uzmanlarına göre bu kişilerin çoğu, farkında olmadan savunma mekanizmalarıyla yaşamaya çalışmaktadır. Tedaviyle bu mekanizmalar değiştirilebilir ve kişi daha dengeli bir duygusal yaşam sürdürebilir. Bu nedenle damgalayıcı tutumlar yerine anlayış ve profesyonel destek ön planda olmalıdır.
Değişim Mümkün
Kişilik bozuklukları kalıcı olmak zorunda değildir. Doğru terapi yöntemleri ve güven temelli bir süreçle bireyler, duygularını tanımayı, ilişkilerini sağlıklı hale getirmeyi ve içsel huzuru yeniden bulmayı öğrenebilir. Antalya Terapi Merkezi, kişilik bozukluğu yaşayan bireylerin kendilerini keşfetmelerine, yaşamlarını yeniden yapılandırmalarına ve topluma daha uyumlu bir şekilde katılmalarına yardımcı olmayı hedeflemektedir.
Yazar: Klinik Psikolog Deniz Beren Kılıçlı
Kaynak: Antalya Psikolog
Yoruma kapalı.