Stent takıldıktan sonra nelere dikkat etmek gerekir? Koroner arter hastalığı teşhisi sonrası yapılan anjiyo ile kalp damarlarında daralma veya tıkanıklık saptandığında, en yaygın ve hızlı tedavi yöntemlerinden biri stent takılmasıdır. Stent, damarın açık kalmasını sağlar ve kan akışını normale döndürür. Ancak işlem başarılı geçse bile tedavi burada bitmez. Çünkü stent sonrası yaşam tarzı, ilaç kullanımı ve kontroller en az işlem kadar önemlidir.
Bu makalede, stent takıldıktan sonra dikkat edilmesi gereken noktaları detaylı olarak ele alacağız. Ayrıca bu süreçte bypass ameliyatı ve anjiyo gibi diğer tedavi seçenekleriyle ilişkileri de açıklayacağız.
Stent Nedir, Neden Takılır?
Stent, tıkalı ya da daralmış kalp damarlarının içine yerleştirilen metalik, tel kafes şeklinde küçük bir tüptür. Bu tüp, damarı açık tutarak kanın serbestçe akmasını sağlar. Genellikle anjiyo sırasında tespit edilen damar daralmasına anında müdahale edilerek takılır.
Stentler ikiye ayrılır:
- Çıplak metal stent (BMS)
- İlaç kaplı stent (DES) – damar içi hücre çoğalmasını azaltarak yeniden daralma riskini düşürür.
Stent Sonrası İlk Günler
İşlem genellikle lokal anestezi altında, kasık ya da bilekten girilerek yapılır. Başarılı bir stent uygulamasından sonra hasta çoğunlukla 24 saat içinde taburcu edilir. Ancak taburculuk sonrası dönemde bazı kurallara dikkat etmek gerekir:
- Giriş bölgesinde kanama ya da şişlik olursa hemen sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
- 2-3 gün fiziksel zorlamalardan kaçınılmalıdır.
- İlk hafta boyunca ağır egzersiz yapılmamalı, merdiven kullanımı sınırlanmalıdır.
İlaç Kullanımı: Hayati Önem Taşır
Stent sonrası en önemli noktalardan biri, kan sulandırıcı ilaçların (antiplatelet) düzenli kullanılmasıdır. Bu ilaçlar, stentin iç kısmında pıhtı oluşumunu engeller. En yaygın kullanılanlar:
- Aspirin (ömür boyu)
- Klopidogrel, tikagrelor veya prasugrel (6-12 ay süreyle)
Bu ilaçları ihmal etmek, stent tıkanıklığına ve hatta kalp krizine neden olabilir. İlaç bırakma ancak doktor onayıyla yapılmalıdır.
Yaşam Tarzında Değişiklikler
Stent takılması, damar hastalığının tamamen çözüldüğü anlamına gelmez. Tıkanıklık riski devam eder. Bu nedenle kalıcı başarı için yaşam tarzı değişiklikleri zorunludur:
- Beslenme
- Trans yağ ve kolesterolden fakir, sebze ve lif ağırlıklı diyet uygulanmalı.
- Kırmızı et yerine balık ve baklagil tercih edilmeli.
- Tuz ve işlenmiş gıdalar sınırlandırılmalı.
- Egzersiz
- Haftada en az 3 gün, 30-45 dakikalık tempolu yürüyüş önerilir.
- Yavaş başlanmalı, doktor kontrolünde artırılmalı.
- Sigara ve Alkol
- Sigara damar içi yapıyı bozarak yeniden daralma riskini artırır. Kesinlikle bırakılmalıdır.
- Alkol ise sınırlı tüketilmeli veya tamamen bırakılmalıdır.
- Stres Yönetimi
- Yüksek stres kalp damarlarını doğrudan etkiler.
- Yoga, nefes egzersizleri, meditasyon gibi gevşeme teknikleri uygulanabilir.
Stentten Sonra Kontroller
Stent sonrası ilk ay kritik dönemdir. Bu süreçte aşağıdaki belirtiler olursa hemen doktora başvurulmalıdır:
- Göğüs ağrısı ya da baskı hissi
- Nefes darlığı
- Halsizlik, baş dönmesi
İlk kontrol genellikle 1 ay sonra, sonrasında 6 ayda bir yapılır. Kan testleri, EKG ve bazen efor testi veya kontrol anjiyosu gerekebilir.
Stent Sonrası Bypass Gerekebilir mi?
Her ne kadar stent uygulaması başarılı olsa da bazı hastalarda damar tekrar tıkanabilir. Bu durumda yeniden anjiyo yapılır. Eğer yeniden stent takılması mümkün değilse veya tıkanıklık çok yaygınsa, bypass ameliyatı önerilebilir.
Bypass ihtiyacı şu durumlarda doğabilir:
- Stent sonrası tekrar daralma (restenoz)
- Birden fazla damarda eş zamanlı tıkanma
- Şeker hastalığı gibi ek risk faktörleri
Bu nedenle stent takılan bir hasta, tedavinin bittiğini değil, yeni bir yaşam biçiminin başladığını unutmamalıdır.
Sık Yapılan Hatalar
Stent sonrası en sık yapılan hatalar şunlardır:
| Hata | Sonucu |
| Kan sulandırıcı ilacı erken bırakmak | Stent tıkanması, kalp krizi |
| Sigara içmeye devam etmek | Damar hasarı, tekrar tıkanma |
| Kontrolleri aksatmak | Erken uyarı belirtilerini kaçırmak |
| Beslenmeye dikkat etmemek | Kolesterol yüksekliği, yeni lezyonlar |
Stent takılması, koroner damar hastalıklarında hayat kurtarıcı ve etkili bir tedavidir. Ancak bu işlem sadece bir başlangıçtır. Stent sonrası dönemde ilaç kullanımı, yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenli kontroller olmazsa olmazdır. Bu sürece dikkat etmeyen hastalarda yeniden tıkanıklık ve kalp krizi riski yüksektir.
Unutmayın: Sağlıklı bir kalp için anjiyo, stent veya bypass ameliyatı kadar önemli olan şey, tedavi sonrası doğru alışkanlıklar edinmektir. Kalbiniz size ikinci bir şans verdiyse, bu şansı iyi değerlendirin.
Yoruma kapalı.